►Nieuws

REPORTAGE Stijgende prijzen, criminaliteit en omstreden besluiten doen de president geen goed
Surinamer is na 1 jaar Bouterse een klaagmachine geworden - STIEVEN RAMDHARIE - de Volkskrant

In de supermarkt, bij de benzinepomp en op de markt: in Paramaribo wordt gemord over van alles en nog wat. ‘Twintig Surinaamse dollar voor een snoek? Zoveel?’


Op de grote Centrale Markt port Sabitha (41) de vinger in koebies, bang bangs en snoekbaarzen. 'Mooie vis, mensen', roept de verkoopster naar afwachtende klanten. Achter haar hakken hindoestaanse vrouwen vissen in mootjes. Ingewanden worden met de blote hand getrokken uit riviervissen van een halve meter. In de bedompte hal vliegen de schubben in het rond. 'Hoeveel is een snoek?', vraagt een oude creoolse vrouw voorzichtig. 'Twintig Surinaamse dollar? Zoveel?'

In de supermarkt, bij de benzinepomp en hier op de markt wordt het harde oordeel geveld over een jaar Desiré Delano Bouterse. Op de Centrale Markt is menig vissoort nu in prijs verdubbeld. 'De mensen vinden 20 Surinaamse dollar (ruim vier euro) voor een snoek veel te veel', zegt Sabitha als de vrouw hoofdschuddend wegloopt. 'Voor dat geld kopen ze liever een grote kip, meneer.'

Buiten, tussen de Madame Jeanette-pepers en bossen kousenband, probeert 'Oom Patta' zijn tomaten te slijten. 'Rooie appels, rooie appels, 2,50 SRD maar!', grapt hij. Een klant kan het niet geloven, zo duur allemaal. 'Je zeurt met je dure tomaten', moppert ze. Vóór Bouterse het presidentieel paleis betrad, kostte datzelfde zakje tomaten slechts één SRD. Oom Patta: 'De benzineprijs is gestegen, dus de tomaten ook. De regering heeft geen geld meer. Ze dansen en feesten alleen maar. En de mensen willen niets meer kopen.'

Protserige casino's
Paramaribo, 2011. Schaafijsverkopers met kleurige drankjes, overvolle wegen en protserige casino's bepalen nog altijd het rommelige beeld van de Surinaamse hoofdstad. Precies een jaar geleden is het deze maand dat Surinames meest omstreden politicus in het parlement werd gekozen tot president. Maar de glans van de overwinning, die Bouterse een tweede kans gaf in 30 jaar, is verbleekt.

De Surinamer is nu een klaagmachine geworden. Na tien jaar financiele en monetaire stabiliteit onder de regering-Venetiaan wordt nu gemord over alles en nog wat. Over de verminderde koopkracht, als gevolg van de devaluatie van de munt met 20 procent. Over de duurdere benzine en sigaretten, mede een gevolg van een forse accijnsverhoging. Maar ook de toegenomen criminaliteit en een reeks omstreden besluiten, hebben Bouterse geen goed gedaan.

Ziekenhuizen komen in problemen, omdat de overheid haar betalingsverplichtingen niet nakomt. En terwijl kindertehuizen kampen met geldnood, geeft de president zijn geestelijk adviseur een maandelijkse toelage van 1.200 euro. Zijn vrouw kreeg als eerste First Lady in 's lands historie een toelage van ruim 2.000 euro per maand. Op vele ministeries zijn talloze hoge ambtenaren naar huis gestuurd om plaats te maken voor vertrouwelingen en aanhangers van Bouterse en zijn NDP.

Het roept allemaal weer het beeld op van eerdere, door Bouterse gedomineerde regeringen. Kabinetten die vanaf de coup van 1980 alle niet uitblonken in gezond financieel beleid. Maar de president, die deze dagen weer voor de zoveelste keer op reis is, predikt geduld. Wat hij het volk heeft beloofd, van nieuwe bruggen tot 17 duizend volkswoningen, zal heus wel verwezenlijkt worden. 'Dingen duren langer dan ik had voorzien', bekent hij na terugkeer voor het eerst. 'We zijn achter op schema. Mensen moeten vertrouwen hebben.'

Gaat het écht slecht met Suriname? Welnee, verkondigt presidentieel adviseur Henk Herrenberg (73) in sociëteit Het Park na een bordje bruine bonen met zoutvlees. 'Het gaat goed en de president doet het uitstekend', zegt de oud-ambassadeur in Nederland. 'Onder president Venetiaan was alles dood. Nu zijn we druk bezig onze verkiezingsbeloften, zoals verhoging van de AOW, in te lossen. Dat het leven duurder wordt, als de olieprijs wereldwijd stijgt, is normaal. De mensen passen zich aan. Zo is het leven nu eenmaal.'

Eén grote teleurstelling
Bij de oppositie lachen ze om dit soort praat. 'Een jaar Bouterse is gewoon één grote teleurstelling', zegt oud-minister Chandrikapersad Santokhi in De Olifant, het partijcentrum van de grootste oppositiepartij VHP. Uren voordat de populaire law and order-bewindsman van Venetiaan tot nieuwe partijleider wordt gekroond, spuwt hij zijn gal. 'Het beleid van deze regering leidt tot verarming van de bevolking. De mensen voelen zich met de dag onveiliger. '

Zelfs onder het feesten klaagt de Surinamer. Met veel barbecuerook en Parbo-bier vierde Paramaribo de afgelopen dagen 'Keti Koti', de afschaffing van de slavernij. Maar voor veel velen was het een feestdag vol zorgen. Omdat Suriname veel goederen moet importeren, is de gang naar de supermarkt door de devaluatie een martelgang geworden.

Afi (37) flaneert na een tropische bui langs de Suriname-rivier. En ze bezweert dat haar paarse jurk en bril, de kleur van de NDP, niet wil zeggen dat ze op Bouterse heeft gestemd. Zelfs in haar wijk Houttuin, waar de NDP vorig jaar ook won, klagen de NDP'ers volgens haar nu volop. Afi: 'Ze hebben een kans gekregen en ze hebben het verprutst. Ik hou aan het einde van de maand niks meer over.'

Ook veel jongeren zoals Miguel Nelom (24), bouwvakker, vallen Bouterse nog niet af. Met name de jongeren droegen vorig jaar bij aan de overwinning van de ex-legerleider. Nelom: 'De goede tijden komen heus wel. Suriname is een rijk land: goud, olie, bauxiet. Maar wat houden we er als bevolking elk jaar aan over? Niet veel. Bouterse wil dat als een van de eerste presidenten veranderen.'

'Criminelen zijn het'
In Houttuin, niet ver van het miljoenenstadion van voetballer Clarence Seedorf, gooit Dilip Mangoe (47) zijn hengel in de sloot. Onder de vorige Nieuw Front-regering werden de straten in Houttuin eindelijk geasfalteerd. Het bracht bedrijvigheid, overal worden nu nieuwe huizen gebouwd. Mangoe moppert. Zijn pakje sigaretten is duurder geworden. Aan de overkant, bij een Indiaans gezin, wordt het liedje 'Zomaar schelden ze op Bouta' keihard gedraaid. Mangoe, al zijn hele leven Nieuw Front-stemmer: 'Criminelen zijn het. Ze kunnen dit land gewoon niet regeren.